Whatsapp - privacy nachtmerrie?

Whatsapp heeft in een razend tempo SMS vervangen. Waar gebruikers elkaar voorheen via het mobiele netwerk korte berichtjes stuurden, stappen smartphone gebruikers en-masse over op het versturen van berichten via de vaste databundel. Applicaties als Whatsapp communiceren via internet, waardoor een gebruiker naast de vaste kosten voor zijn databundel niet apart voor korte tekstberichten hoeft te betalen.

Providers zoals KPN maken zich zorgen over hun verdienmodel. De SMS berichten (ooit voor servicemonteurs geintroduceerd en midden jaren 90 bij een aantal providers gratis) zorgden voor een stabiele inkomstenstroom. Gebruikers zien alleen voordelen. Een SMS verslaving hoeft nu immers niets extra's meer te kosten. Tenminste....

Als we de gebruikersvoorwaarden en het privacystatement van Whatsapp doorlezen zien we dat de App ons wel degelijk iets kost: het knaagt aan onze privacy.

Whatapp stelt ons aanvankelijk gerust
"We do not use your phone number or email address or other personally identifiable information to send commercial or marketing messages without your consent or except as part of a specific program or feature for which you will have the ability to opt-in or opt-out."

De aanbieder geeft vervolgens echter wel aan op verschillende manieren gegevens over ons te verzamelen, onder andere voor marketing doeleinden. Als je het als primaire gebruiker geen probleem vindt om je persoonlijke gegevens met deze partij te delen dan is hier uiteraard niets mis mee. Hoewel je je als Europeaan wel dient te beseffen dat je gegevens conform het Amerikaans recht behandeld zullen worden. Whatsapp is van rechtwege niet voor gebruikers buiten de Verenigde Staten bedoeld.

"The WhatsApp Sites and Services are hosted in the United States and are intended for and directed to Users in the United States. f you are a User accessing the WhatsApp Sites and Services from the European Union (...) you are transferring your personal information to the United States and you consent to that transfer."

Impact op je vrienden
Dat je als gebruiker zelf besluit je gegevens openbaar te maken of ze (zonder een safe harbor overeenkomst) te delen met een partij in de Verenigde Staten is natuurlijk volledig aan jezelf. Gebruikers dienen zich echter te beseffen dat Whatsapp ook gebruik maakt van de gegevens in je adresboek.

Whatsapp stelt dat:
"If another WhatsApp Services User has your phone number stored in their Address Book, they will be able see your status information."

De partij kan deze match vanzelfsprekend enkel maken indien het een kopie bezit van de contactpersonen van alle gebruikers. Zonder deze gegevens is het niet mogelijk om te controleren of iemand Whatsapp gebruiker is en dus recht heeft op statusupdates.

Geen controle over eigen privacy
Door deze aanpak komt de privacy van een individu nog explicieter in de handen van derden te liggen. Niemand zal zijn vrienden vragen om zijn telefoonnummer te verwijderen om te voorkomen dat een applicatie als Whatsapp toegang krijgt tot zijn gegevens. Het gros van de mensen denkt niet na bij de gevolgen van het gebruik van apps en zou je maar lastig vinden als je het ter sprake brengt. Daarnaast is het niet mogelijk om individuele contactpersonen te beschermen: je geeft een app volledige toegang tot de contactgegevens, of je kiest ervoor de applicatie niet te gebruiken. Met als gevolg dat mensen massaal hun eigen privacy en die van hun vrienden opgeven voor toegang tot een ogenschijnlijk gratis applicatie. Iemand die waarde hecht aan zijn privacy zal zichzelf feitelijk in een sociaal isolement moet plaatsen om deze te beschermen.

Interessant is de vraag wie hier nou de fout in gaat. Whatsapp wijst gebruikers formeel op het feit dat de dienst juridisch alleen voor gebruik door Amerikanen bedoeld is. Je kunt van consumenten echter niet verwachten dat ze voordat ze privacy gevoelige gegevens over hun vrienden delen Whatsapp benaderen voor afspraken over de bescherming ervan.

De ontwikkeling van sociale netwerken blijft dus vrolijk aan onze privacy knagen. Daar waar je bij Facebook of Hyves nog kunt kiezen om wel of niet mee te doen, zorgen smartphones ervoor dat je vrienden via het gebruik van apps feitelijk de keuze voor je maken. Zou privacy dan echt dood zijn?